Opiniestuk
Als slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag ergens géén baat bij hebben, is het een mediahetze met politici die in een opbod aan krachttermen hun spierballen laten rollen.
Als plegers van grensoverschrijdend gedrag ergens niet door geholpen worden, is het door een mediahetze met politici die in een opbod aan krachttermen hun spierballen laten rollen.
Ik ben blij dat de documentaire over het proces-De Pauw toch uitgezonden zal worden. Het is een sereen en evenwichtig portret dat aantoont hoe gedrag sluipend grensoverschrijdend wordt, hoe dat binnenkomt bij slachtoffers, en hoe een dader niet per se een monster is.
Maar dat de nodeloos chaotische manier waarop omgegaan is met de uitzending niet voor herhaling vatbaar is, voelt iedereen aan.
In een vorig leven had ik de pen vast bij het eerste actieplan tegen grensoverschrijdend gedrag in de culturele sector. Sindsdien is er veel veranderd, gelukkig ten goede. Slachtoffers laten meer en meer van zich horen. Veelplegers krijgen de straf die ze verdienen. Wie open staat om zijn of haar eigen grensoverschrijdend gedrag te erkennen en het probleem aan te pakken, krijgt een tweede kans. Onze samenleving wordt daar beter van.
Toch is het niet abnormaal dat we af en toe blijven worstelen met bepaalde gevallen. Ook al probeert iedereen het goede te doen, soms gaat het mis. Ik ben ervan overtuigd dat dit is wat de voorbije week gebeurde rond de documentaire over Bart De Pauw. De CEO van de VRT heeft geen kant gekozen tegen de slachtoffers, hij is geen Harvey Weinstein die een cultuur van vrouwonvriendelijkheid en misdaad creëert. Laten we ver wegblijven van dergelijke karikaturen.
Wat wél klopt, is dat hij fouten maakte in zijn communicatie naar de mensen die zich door zijn demarche geïmpacteerd voelen. Volgens de huidige regels kan hij op z’n eentje beslissen om uitzendingen te schrappen of terug op de planning te zetten. Mocht dat niet zo zijn, hadden andere betrokkenen feedback kunnen geven, kunnen waarschuwen voor de mogelijke gevolgen, en had deze hele heisa vermeden kunnen worden.
Dat moet een eerste actiepunt zijn voor de politiek: reconstrueren hoe het zo fout is kunnen gaan, en oplossingen zoeken die dit in de toekomst vermijden.
Een tweede actiepunt is fundamenteler. Hoe gaan we vandaag om met grensoverschrijdend gedrag in onze samenleving? Op welke manier geven we rechtvaardigheid aan slachtoffers, en wanneer heeft een dader recht op een tweede kans?
Deze discussie hoeft niet opnieuw over Bart De Pauw te gaan. Hij, noch de dames die getuigden in de documentaire, hebben daar baat bij. Zij hebben allemaal hun verhaal kunnen doen, sereen, en weg van de polemiek.
Wat nu van tel is, is dat we blijven werken aan een sfeer waarin mensen hun verhaal durven doen. Waarin toekomstige slachtoffers zich veilig voelen, omdat daders voor hun gedrag verantwoordelijk gehouden worden. Maar ook een sfeer die daders laat leren uit hun fouten, zodat ze niet voor de rest van hun leven paria’s moeten blijven.
Laat ons nu niemand naar de galg slepen. Laten we niet voor de camera’s om ter strafst zijn. Dit is voor ons allemaal een kans om te tonen dat we hier volwassen mee om kunnen gaan.
