Wat ik vind over de ophef rond de verkrachtingszaak in Leuven.
Toen ik enkele jaren geleden voor het eerst verkozen was in de Gentse gemeenteraad, had ik een stalker. Het begon met berichtjes via sociale media, en escaleerde langzaamaan naar nachtelijke hijgtelefoons, bedreigingen, en uiteindelijk zelfs foto’s van mezelf, alleen in een uitgestorven straat terwijl ik na de gemeenteraad naar huis wandelde.
Ik heb wekenlang doodsangsten uitgestaan. Gelukkig kon de dader geïdentificeerd worden door de Gentse politie. Het bleek een man met ernstige psychologische stoornissen, en tot op vandaag is hij geïnterneerd. Tot een fysieke aanranding is het tussen ons niet gekomen, maar wat de politie op zijn servers en bij hem thuis aantrof liet weinig aan de verbeelding over, over wat zijn bedoelingen waren.
Ik durf er niet aan denken wat er gebeurd zou zijn mocht hij een getalenteerde en veelbelovende jongeman was geweest. Misschien had hij dan wel opschorting van straf gekregen, zoals een Leuvense student na het verkrachten van een medestudente, eerder deze week. In haar plaats zou ik wellicht mijn huis niet uit durven, wetende dat mijn verkrachter vrij rondloopt.
De maatschappelijke woede is terecht alomtegenwoordig. Als politica hoed ik er mij voor om te reageren op individuele rechtszaken, want de scheiding der machten is een heilig principe in onze rechtsstaat. Maar dat zelfs het contactverbod waar het slachtoffer om vroeg niet werd toegekend, wekt op z’n minst het vermoeden dat ons strafrecht nog steeds niet adequaat de belangen van een slachtoffer afweegt tegenover die van een dader in zedenfeiten.
Meer dan 90% van het seksueel geweld in ons land wordt niet aangegeven. Uit angst, soms uit schaamte, maar vooral omdat slachtoffers voelen dat tussen aangifte en veroordeling een lijdensweg zit die zelden tot een bevredigend resultaat komt.
Daarom is het nodig om na de woede, opnieuw stappen voorwaarts te zetten. De vorige federale regering heeft bakens verzet met de hervorming van het seksueel strafrecht, en definieerde wat consent (toestemming) precies inhoudt. Was dat niet gebeurd, dan zou deze zaak zelfs niet voor een rechter geraakt zijn.
De volgende stap is tweeërlei. Er kunnen contexten zijn waarbij, in eender welke zaak, een rechter voor de opschorting van straf kiest. Maar dan moet de motivatie daartoe wel uitgebreid en publiek toegankelijk zijn. Hier is de rechterlijke macht die maatschappelijke plicht niet nagekomen. Het recht moet niet alleen gesproken worden, het moet ook uitgelegd worden.
Ten tweede moeten slachtoffers een duidelijk signaal krijgen dat hun aangifte ertoe doet, en dat hun trauma serieus genomen wordt. Op dit eigenste moment klinkt vanuit onze hele samenleving een duidelijke kreet dat seksueel geweld onaanvaardbaar is. Iedereen gaat aan de kant van het slachtoffer staan, omdat we het gevoel hebben dat de rechtspraak dat even niet deed. Ik kan alleen maar hopen dat die massale steun ook andere slachtoffers helpt om aangifte te doen van wat hen overkwam.
De overheid kan en moet opleidingen blijven geven aan hulpverleners en horecapersoneel, aan omstaanders en op scholen. We moeten het strafrecht blijven evalueren en aanpassen wanneer slachtoffers dat nodig achten. Maar de enige manier om seksueel geweld echt uit de maatschappij te dringen, is dat de maatschappij zelf verandert.
In deze tijden van toxische influencers die vrouwen neerhalen en toxische masculiene denkbeelden verheerlijken, is een tegenbeweging nodig die de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw opnieuw centraal plaatst. Spreek met je kinderen, je vrienden, en je collega’s. Voer het maatschappelijke debat. Ook, en vooral, over de slachtoffers. Want het ergste wat kan gebeuren is dat we het enkel over de dader hebben. Hoe getalenteerd en veelbelovend die jongeman dan ook was. Het slachtoffer is dat ongetwijfeld ook.
Vergeet haar niet. Duw haar niet uit het debat.
